Begrijpend lezen oefen je niet alleen met werkbladen of digitale tools, juist goede jeugdboeken helpen kinderen om hun leesbegrip op een natuurlijke manier te ontwikkelen. Wanneer leerlingen zich inleven in een verhaal, nadenken over motieven of verbanden leggen tussen gebeurtenissen, oefenen ze ongemerkt precies de vaardigheden die nodig zijn voor begrijpend lezen.
In dit artikel vind je een overzicht van inspirerende boeken voor groep 5 t/m 8,inclusief tips om ze in te zetten tijdens het leesonderwijs.
Lees ook:
- Begrijpend lezen strategieën: uitleg & voorbeelden: leer hoe leerlingen teksten beter begrijpen met bewezen strategieën.
- Begrijpend lezen en dyslexie: tips & strategieën bij leesproblemen: extra ondersteuning voor lezers met dyslexie.
- Digitale tools voor begrijpend lezen: apps & platforms: combineer boeken met motiverende digitale middelen.
Waarom jeugdboeken zo krachtig zijn voor begrijpend lezen
Een goed verhaal spreekt tot de verbeelding, roept emoties op en zet aan tot nadenken. Dat maakt lezen van boeken ideaal om te werken aan begrijpend lezen. Leerlingen leren:
- verbanden leggen tussen gebeurtenissen,
- hoofd- en bijzaken onderscheiden,
- conclusies trekken over personages en motieven,
- hun mening onder woorden te brengen.
Anders dan bij korte oefenteksten ontstaat er bij boeken diepe betrokkenheid: kinderen willen weten hoe het afloopt, waardoor ze automatisch beter gaan lezen en begrijpen.
Boeken die het begrijpend lezen versterken
1. Lampje – Annet Schaap (groep 7–8)
Een prachtig, gelaagd verhaal over een meisje dat opgroeit in een vuurtoren. De rijke taal en symboliek maken het perfect voor begrijpend lezen in de bovenbouw. Bespreek bijvoorbeeld:
- Wat bedoelt de schrijver met “licht” in dit verhaal?
- Hoe verandert Lampje tijdens het verhaal?
Begrijpend lezen-tip: laat leerlingen voorspellen hoe het verhaal verdergaat en daarna controleren of hun verwachting klopte.
2. De Gorgels – Jochem Myjer (groep 5–6)
Humor, spanning en fantasie in één. Dit boek biedt veel mogelijkheden om te praten over oorzaak-gevolg en hoofdpersonen.
Leesvraag: Waarom denkt Melle dat hij dingen ziet die er niet zijn? Wat leert hij gaandeweg?
Strategie-link: Dit boek leent zich goed voor het oefenen van vragen stellen tijdens het lezen, zoals beschreven in Begrijpend lezen strategieën.
3. Mees Kees – Mirjam Oldenhave (groep 5–7)
De verhalen over Mees Kees zijn luchtig en herkenbaar. Door de humor en realistische situaties begrijpen leerlingen emoties en relaties beter.
Begrijpend lezen-tip: laat leerlingen aangeven wat de boodschap van elk hoofdstuk is of wat de schrijver wil laten zien.
4. Spinder – Simon van der Geest (groep 7–8)
Een spannend en emotioneel boek, geschreven in dagboekvorm. De bijzondere opbouw biedt veel oefenkansen voor tekststructuur en perspectief.
Leesvraag: Hoe verandert de de manier waarop de hoofdpersoon over zijn broer denkt?
Didactisch idee: Maak samen een tijdlijn van gebeurtenissen om het tekstbegrip visueel te versterken.
5. Het leven van een loser – Jeff Kinney (groep 6–8)
Dit populaire boek (en de serie) is een uitstekende keuze voor minder gemotiveerde lezers. De combinatie van tekst en illustraties helpt vooral leerlingen met dyslexie of leesproblemen.
Leesvraag: Hoe gebruikt de schrijver humor om de lezer iets duidelijk te maken over Bram?
Aanvullende tip: Lees dit boek samen met luisterondersteuning – zie Begrijpend lezen en dyslexie voor hulpmiddelen.
6. De brief voor de koning – Tonke Dragt (groep 7–8)
Een klassieker vol spanning, symboliek en morele keuzes. Perfect om kritisch denken en tekstbegrip te combineren.
Leesvraag: Wat drijft Tiuri om zijn missie vol te houden? En wat zegt dat over zijn karakter?
Boeken en begrijpend lezen combineren met digitale middelen
Wil je leesplezier en begrijpend lezen versterken? Combineer boeken met digitale hulpmiddelen. Platforms als Nieuwsbegrip Online of Blink Lezen bieden verwerkingsopdrachten bij thema’s die aansluiten bij populaire jeugdboeken. Ook voorleessoftware of luisterboeken maken lezen toegankelijker, vooral bij leerlingen met dyslexie of concentratieproblemen.
Lees meer over handige digitale hulpmiddelen in De beste apps voor begrijpend lezen.
Zo bespreek je boeken begrijpend
Laat leerlingen tijdens en na het lezen nadenken over wat ze hebben gelezen. Stel na het lezen, tijdens het nabespreken, open vragen als:
- Wat wilde de schrijver met dit verhaal bereiken?
- Welke gebeurtenis vond jij het belangrijkst en waarom?
- Wat zou jij hebben gedaan als jij de hoofdpersoon was?
Door gesprekken te koppelen aan strategieën als voorspellen, samenvatten en verbanden leggen, wordt begrijpend lezen onderdeel van het plezier van het verhaal.
Conclusie
Jeugdboeken zijn een krachtig hulpmiddel om begrijpend lezen te versterken. Ze bieden context, emoties en betekenis — precies wat leerlingen nodig hebben om teksten écht te begrijpen. Combineer leesplezier met bewuste strategieën, digitale ondersteuning en passende begeleiding, en elk kind kan groeien in leesbegrip én motivatie.